در این آیه، بار دیگر به دنبال بحث هاى مربوط به منافقان و مرتدان یعنى کسانى که بعد از قبول اسلام به سوى کفر باز مى گردند ـ به اهمیت گناه شرک اشاره مى کند که گناهى است غیر قابل عفو و بخشش و هیچ گناهى بالاتر از آن متصور نیست.
مضمون این آیه با تفاوت مختصرى در همین سوره گذشت (آیه ۴۸). البته این گونه تکرار در مسائل تربیتى لازمه بلاغت است; زیرا مسائل اساسى و مهم باید در فواصل مختلفى تکرار شود، تا در نفوس و افکار، راسخ گردد.
درحقیقت گناهان، همانند بیمارى هاى گوناگونند، مادام که بیمارى به مراکز اصلى بدن حمله ور نشده و آنها را از کار نینداخته است، امید بهبودى وجود دارد، اما اگر فى المثل بیمارى، مرکز اصلى بدن یعنى مغز را مورد هجوم قرار داد و فلج ساخت،درهاى امید بسته خواهد شد و مرگ حتمى به دنبال آن فرا خواهد رسید.
شرک، چیزى است که مرکز حساس روح آدمى را از کار مى اندازد، و تاریکى و ظلمت در جان او مى پاشد و با وجود آن هیچگونه امید نجات نیست.
اما اگر حقیقت توحید و یکتاپرستى که سرچشمه هر گونه فضیلت، جنبش و حرکت است، زنده باشد، امید بخشش در مورد بقیه گناهان وجود دارد، لذا قرآن کریم در این آیه چنین مى فرماید: خداوند شرک به خود را نمى آمرزد، ولى کمتر از آن را براى هر کس بخواهد مى آمرزد (إِنَّ اللّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ).
همان طور که گفتیم در همین سوره، این آیه تکرار شده است تا آثار شرک و بت پرستى که سالیان دراز در اعماق نفوس آن مردم لانه کرده بود، براى همیشه شستشو گردد و آثار معنوى و مادى توحید بر شاخسار وجود آنها آشکار شود، منتها ذیل دو آیه با هم تفاوت مختصرى دارد در اینجا مى فرماید: هر کس براى خدا شریکى قائل شود در گمراهى دورى گرفتار شده (وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً).
ولى در گذشته فرمود: کسى که براى خدا شریک قائل شود دروغ و افتراء زده و مرتکب گناه بزرگى شده است (وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرى اِثْماً عَظِیْماً).
در حقیقت در آنجا اشاره به مفسده بزرگ شرک از جنبه الهى و شناسائى خدا شده، و در اینجا زیان هاى غیر قابل جبران آن براى خود مردم بیان گردیده است.آنجا جنبه علمى مسأله را بررسى مى کند و اینجا جنبه عملى و نتایج خارجى آن را.
تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۱۶ سوره نساء