تفسیر
در این دو آیه، اشاره به بخشى از دستورات اخلاقى اسلام شده است:
نخست مى فرماید: خدا دوست نمى دارد کسى با سخنان خود بدى ها، عیوب و اعمال زشت اشخاص را اظهار کند (لا یُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ).
زیرا همان گونه که خداوند ستّارالعیوب است، دوست ندارد که افراد بشر پرده درى کنند، عیوب مردم را فاش سازند و آبروى آنها را ببرند.
به علاوه مى دانیم هر انسانى معمولاً نقاط ضعف پنهانى دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینى عجیب بر سراسر جامعه سایه مى افکند، و همکارى آنها را با یکدیگر مشکل مى سازد، بنابراین هم به خاطر استحکام پیوندهاى اجتماعى و هم به خاطر رعایت جهات انسانى، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح، پرده درى نشود.
ضمناً باید توجه داشت: منظور از کلمه سوء، هر گونه بدى و زشتى است و منظور از جهر… من القول هر گونه ابراز و اظهار لفظى است، خواه به صورت شکایت باشد یا حکایت، یا نفرین، یا مذمت، و یا غیبت، و به همین جهت از جمله آیاتى که در بحث تحریم غیبت به آن استدلال شده همین آیه است، ولى مفهوم آیه منحصر به غیبت نیست و هر نوع بدگوئى را شامل مى شود.
پس از آن به بعضى از امور که مجوّز این گونه بدگوئى ها و پرده درى ها مى شود اشاره کرده، مى فرماید: مگر کسى که مظلوم واقع شده (إِلاّ مَنْ ظُلِمَ).
چنین افرادى براى دفاع از خویشتن در برابر ظلم ظالم حق دارند اقدام به شکایت کنند و یا از مظالم و ستمگرى ها آشکارا مذمت، انتقاد و غیبت نمایند و تا حق خود را نگیرند و دفع ستم ننمایند از پاى ننشینند.
در حقیقت ذکر این استثناء به خاطر آن است که حکم اخلاقى فوق مورد سوء استفاده ظالمان و ستمگران واقع نشود.
و یا بهانه اى براى تن در دادن به ستم نگردد.
روشن است در این گونه موارد نیز تنها به آن قسمت که مربوط به ظلمِ ظالم و دفاع از مظلوم است باید قناعت کرد.
و در پایان آیه ـ همان طور که روش قرآن است ـ براى این که افرادى از این استثناء نیز سوء استفاده نکنند و به بهانه این که مظلوم واقع شده اند عیوب مردم را بدون جهت آشکار نسازند، مى فرماید: خداوند شنوا و داناست (وَ کانَ اللّهُ سَمیعاً عَلیماً) یعنى هم سخنان را مى شنود و هم از نیّات آگاه است.
«تفسیر نمونه و نور/ ذیل آیه ۱۴۸ سوره نساء »